علی رنگچیان

درآمدی بر مستندنگاری خانه های تاریخی و جایگاه آن در فرایند حفظ میراث معماری

شمار بسیاری از خانه های تاریخی، به ویژه از روزگار قاجار و پهلوی، در سرزمین ایران به یادگار مانده است. این میراث، نمایانگر پیشینه ی ارزشمند تمدن و فرهنگی است که در طی سالیان متمادی پدید آمده اند و بخشی از شناسنامه ی فرهنگی مردمی است که در آن زیست کرده اند. خانه، روایتگر داستان مردمان شهر و نمایانگر نشانه های فرهنگی آنان در زمان های گوناگون است و همانند دیگر ساختمانهای شهر، به مثابه یک اندام واره زنده، نمایانگر میراث معماری ایران خواهد بود. لیکن، اگر با نگاهی دادمند به خانه های تاریخی نظر اندازیم، بیش از آن که ماندگاری و نگهداری آن را دریابیم، در این اندیشه فرو می رویم که اینک از این خانه های تاریخی چه برایمان می ماند. چراکه این میراث ارزنده با آسیبها و زیانهای فراوانی روبرو هستند. پاسداشت و نگهداری این میراث، نیازمند مستندنگاری داده هاست. اهمیت مستندنگاری و ثبت داده های دانش بنیان خانه های تاریخی آن هنگام آشکار می شود که توانایی پیشگیری از آسیبهای آینده، نگهداری از تخریبهای احتمالی و ماندگاری در برابر فرسایش را به همراه دارد. همچنین، راهگشایی برای بازآفرینی خانه های تاریخی و بافت پیرامونی آن خواهد بود.